“Filipino at mga Katutubong Wika sa Dekolonisasyon ng Pag-iisip ng mga Pilipino”

"Dayuhan Sa Sariling Wika"-M. Lucas

  Kung ikaw ay isang probinsyanong katulad ko ay minsan mo din bang napansin na tila'y naiintindihan ng isang tao ang iyong sinasalita kahit wikang Filipino lamang ang alam nito? Ito ay marahil sa kadahilanang ang wikang pambansa ay binubuo ng mga pinagsama-samang wika ng iba't ibang rehiyon, wika ng mga katutubo, at Tagalog. Ngunit sa paglipas ng panahon, ano na nga ba ang kalagayan nga wikang Filipino at wikang katutubo? Ano ang negatibong dulot ng hindi pagpapahalaga sa mga wikang ito at sa papaanong paraan mababago ng dekolonisasyon ang pagiisip ng mga Pilipino?

    Sa pagtatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig, umusbong at lumago ang wika't kultura hindi lamang sa Pilipinas, kundi sa buong mundo. At sa panahon ngayon, maraming mga tao, bata man o matanda, ay nahuhumaling sa kdrama, kpop, anime, cartoons, series, atbp. Dahil sa hilig sa pakikinig at panonood nito, ilan nalang sa mga Pinoy ang gustong matutunan ang wika ng iba at aminado akong isa ako dito. Ang negatibong epekto nito ay imbes na linangin ang wikang sariling atin ay wikang banyaga ang gusto nating matutunan imbes na pagtuunang pansin ang wikang katutubo na sa paglipas ng panahon ay unti-unti nang nakakalimutan.

Thomas N. Headland

     Ayon kay Thomas N. Headland(2003),  habang tumatagal ay mas dumarami pa ang mga wikang namamatay at sa kasamaang palad, kabilang  dito ang ating mga wikang katutubo. Ang mga kadahilanan kung bakit halos wala nang gumagamit sa wikang ito ay iilan na lamang ang nagpapahalaga , nagpapanatili nito at dahil din sa tumataas na kaso ng deskriminasyon sa paraan ng pagsasalita. Hindi ito biro at isa ako sa nakaranas na sa deskriminasyong ito. Nakakalungkot lamang isipin na kababayan ko pa mismo ang gumawa saakin non. Dahil sa pangyayaring iyon, pinilit kong hindi na magsalita sa Ilokano at unti-unting inayos ang aking tono sa pagsasalita ng Tagalog. At pano pa kaya ang ating mga kapatid na kinukutya na patuloy paring nararanasan ang deskriminasyong ito habang nararamdaman ang pagiging dayuhan sa sarili nilang bansa.

Iba, Zambales 2018

     Disyembre taong 2018 noong kami'y nag Community Immersion sa isang pamayanan ng ating mga kapatid na Aeta sa Iba, Zambales. Dalawang araw at isang gabi ding kaming nanuluyan sa kanilang paaralan. Doon ay aming naranasang matulog, kumain, sumayaw, umawit, magdasal, at matuto sa isa't isa. Sa mga panahong iyon ay aking napagtanto ang kagandahan ng wika't kultura sa ating bansa. Minsan nga'y nakakatuwa silang pagmasdan at kakwentuhan dahil naaalala ko ang aking sarili nung unang na pilit ding sinisikap mag Tagalog upang maintindihan ng iba. Isa sa mga paraang naisip namin ay turuan nilang magsalita ng Sambal at ito'y isasalin sa Tagalog. Sa aming paglisan ay natira ang aming mga magagandang kasaranan at mga natutunan sa kagandahan ng kanilang wika at kultura. Kagandahang hindi dapat ikahiya't dapat ipagmalaki. Ito ang dekolonisadong pag-iisip at kaugaliang dapat makintal sa ating puso at isipan saan man tayo mapadapad.

     Tila ba'y mula noon at hanggang ngayon ay patuloy parin tayong nakakulong sa kolonyal na kaisipan at kaugalian. Ngayon ang tamang oras upang mamulat at kumawala sa isipang gumagapos at naghuhudyok saatin upang ikahiya ang iba't ibang wika at kultura ng bansa. Nararapat lamang na atin ding bigyang respeto, pagtangkilik, at pagkilala ang katutubong wika't kultura. Naiiba man tayo ng pinagmulan, itsura, pananamit, sinasalita, huwag na huwag nating kakalimutan na "Tayo'y mga Pinoy, tayo'y hindi kano, at huwag mahihiya kung ang ilong mo ay pango".

"Iisang Wika, Iisang Bansa"

Iisang wika, iisang bansa

Mayaman ka man o maralita

Dapat tayo ay magkaisa

Sa diwa at gawa dapat ay ipakita

 

Sa paglipas ng panahon

Pagkakaisa ba’y batid pa ngayon?

Sa pagdaan ng maraming taon,

Ito ba’y ginagawa pa nating layon?

 

Mayroong mga naliligaw ng landas

Ang iba’y nananatiling nasa itaas

Panghuhusga ng mundo ay wagas

Hindi na ito mabibigyan ng wakas

 

Kung ang hindi marunong magmahal ng wika

Ay mas malansa pa sa isda,

Paano na kaya ang iba nangibang bansa

Na kinalmutan na pati sariling wika

 

Buong bansa’y ito ang kalagayan

Patuloy paring inaalipin ng mga dayuhan

Huwag natin itong hayaan,

Pagkaalipin dapat wak’san.